مراسم"طشت گذاری"

نماد فراتی که از تشنه لبان کربلا، دریغ شد!

واقعه کربلا و بسته شدن فرات به روی امام حسین (ع) و یارانشان، و ایثارگری­ها سقای کربلا (حضرت ابوالفضل علیه السلام) برای رسانیدن آب به تشنگان، و حماسه­آفرینی آنانی که با لبانی تشنه، شهد شهادت را نوشیدند، به یقین، قداست و جایگاه والای آب را در فرهنگ شیعیان و به خصوص ایرانیان، که از دیرباز نیز از جایگاه خاص و معنوی برخورد بوده، عمق و وسعت بسیاری بخشیده است، تا بدانجا که انعکاس این امر را در جای-جای فرهنگ مردم و بخصوص در شکل_­گیری آداب و رسوم و آئین­ها شاهد هستیم.

منبع: http://ardebilnews.blogfa.com/cat-16.aspx

از جمله مراسمی که می توان در این زمینه، معرفی نمود، رسم "طشت گذاری" یا "طشت گردانی" است که منسوب به اردبیل، به طور خاص و مردم آذربایجان به طور عام می­باشد. " در این آئین، طشت، نماد مشک سقای کربلا، نماد آب، نماد رود و نماد فراتی است که به روی حسین (ع) و یارانش بسته شد." در اردبیل، این رسم از 27 ماه ذیحجه آغاز می شود. در گذشته، این مراسم در روز اول با برگزاری در مسجد جامع، شروع می شد و از روزهای بعد، مساجد دیگر نیز به نوبت طشت گردانی می کردند. امروزه نیز این مراسم با اندک تغییراتی، در چندین روز با شور و حال خاصی در اماکن مخصوص (مثل حسینیه اوچدکان، مسجد جامع، مسجد اعظم و...) برگزار می گردد. به این صورت که دسته هاى زنجیرزنى و سینه زنى با نوحه­سرایی و نواختن طبل و شیپور و حمل عَلَم های عزاداری، به یاد تشنگان کربلا، مشکى را پر از آب کرده و آن را به همراه طشت هایى از جنس برنز یا مس که به طور معمول بر دوش ریش سفیدان هر محله حمل مى شود، به مسجد می برند و بعد از طواف مسجد، طشت ها در جاى مخصوص خود قرار گرفته و با خواندن دعاى مخصوص طشت­گذارى، پر از آب می شود. از این طشت ها، بیشتر حاضران و عزاداران، مقداری آب به عنوان تبرک و جهت برآورده شدن حاجاتشان، برمی­دارند.

در مواردی نیز ممکن است طشت­ها قبلا در خانه­ای که صاحب آن نذر کرده، قرار داشته باشد. که در این صورت دسته­های عزادار به آن خانه رفته و پس از انجام عزاداری، طشت­ها را برداشته و به طرف مکان برگزاری مراسم به راه می­افتند.

در فرهنگ عاشورا در توضیح بیشتر این سنت آمده: مراسم طشت گذاری، "مراسمی است سنتی که در عزاداری ایام عاشورا و عمدتا در شهرستان اردبیل برگزار می‏شود وطشت­های آب را که رمزی از "فرات" می باشد در مساجد و حسینیه‏ها می‏آورند. این سنت به تاسی از اقدام سالار شهیدان و یادآور رفتار جوانمردانه امام حسین (ع) در مقابل سپاه حر می باشد که به روایتی آن حضرت ، در روز 27 ذیحجه‏، آب مشکها را در طشت­ها ریخته و تمام لشکر حُر و اسبان آنها را سیراب‏نمودند. ^"

این‏مراسم از سه روز مانده به محرم در مسجد جامع،مسجد اعظم و سپس در مساجد دیگراجرا می‏شود.طشتها را بالای سرها می‏گیرند و مسجد را دور می‏زنند،سپس در داخل آنها آب می‏ریزند.مردم دست به طشت و آب آن می‏زنند و این آئین، نوعی بیعت با امام حسین‏«ع‏» ‏و حمایت از عباس‏«ع‏»است. مردم آب طشت ها را در شیشه‏هایی برای شفا و تبرک برمی‏دارند."

ا ی خون خدا بشکن بشکن به خدا بشکن
در حنجره تاریخ نیرنگ صدا بشکن
بت‌های پلیدی را این تخت یزیدی را

ای وارث ابراهیم با نام خدا بشکن
رنگی که فراگیر است زور و زر و تزویر است

ای آینه توحید ، تثلیث ریا بشکن

با صاعقه ی خشمت با گردش یک چشمت

قیلوله دیوان را ای بانگ رها بشکن
رخصت بده طوفان را آزادی انسان را 
این موج خروشان را زنجیر زپا بشکن 

 بزن آن ضربه که آشفته کند خواب جهان را

دیگ دیوانه‌ی خون جوش زد اینک هیجان را
رقص تیغ است هماواز جنون کن شریان را
بزن آن ضربه که آشفته کند خواب جهان را
بزن آن زخمه که دیگر کند آهنگ زمان را
تپش نبض زمین آمده در ذوق به پایت
عطش حادثه کف می‌زند از شوق برایت
باز کن بعض فرو خورده‌ی مردان خطر را
که شبیخون زده آیینه‌ی آیین بشر را
ناله سر کن که بریدند گلو مرغ سحر را
کعب الاحبار زده جار احادیث و خبر را
شارحان را بهل این فرقه‌ی شیطان‌زدگان را
چه به عدل علوی سفره‌ی سفیان‌زدگان را
چه کند خالی میدان هله هیهای تو باید
یله بر عزم یلان زخم تمنّای تو باید
نفس صاعقه بند آمده غوغای تو باید
فصل سرخ گل نی شد تپش نای تو باید
تو بخوان گر تو نخوانی دگر از عشق که خواند
تو بمان گر تو نمانی دگر از عشق چه ماند ی